طنز در رشد جوان
روح‌الله احمدي متولد خرداد ۱۳۶۸ است. طنزپرداز، شاعر و نويسنده است. نوازند? هارمونيکا است و سال‌هاست که به صورت حرفه‌اي کوهنوردي و طبيعت‌گردي مي‌کند. به همين دليل دربار? محيط‌زيست هم زياد مي‌نويسد. در جشنواره‌هاي طنز عناوين مختلفي کسب کرده. اگر براي راديو و تلويزيون طنز بنويسد، معمولا خودش هم اجرا مي‌کند. قبلا بيشتر براي مطبوعات مي‌نوشت اما در دو سال اخير فقط در مجلات رشد مشغول است. مثل تمام اين سال‌هايي که براي مجلات رشد نوشته و مي‌نويسد…
* لطفا بفرماييد که شما در مجلات رشد چه کار مي‌کنيد.
چند سال است که دبير طنز مجله رشد جوان هستم. يعني هفت-هشت صفحه طنز مجله رشد جوان را با کمک نويسندگان و دوستان طنزپرداز پر مي‌کنم و تحويل سردبير مي‌دهم. در تمام اين سال‌ها براي رشد نوجوان هم مي‌نويسم.
* يعني خودتان در رشد جوان نمي‌نويسيد؟
در اولين سال‌هايي که به تيم طنزپردازان رشد جوان اضافه شده بودم، شعر يا نثر طنز مي‌نوشتم. بعد که دبير بخش طنز شدم، براي اينکه حرف درست نکنند و نگويند که همه کار را خودش انجام مي‌دهد [با خنده]، ديگر ننوشتم. فقط مسئوليت صفحات طنز را برعهده گرفتم و صفحات را با طنزهاي دوستان طنزپردازم پر کردم. اما الان يکي دو سال است که سوژه‌هاي تصويري مي‌دهم و اغلب سوژه‌هاي روي جلد بخش طنز را من به تصويرگر داده‌ام. در مجلات امسال که از مهرماه منتشر مي‌شوند، کميک‌استريپ‌هاي کوتاهي هم نوشته‌ام که سعي کرده‌ام با ديالوگ‌هاي کوتاه با بدون ديالوگ باشند.
* از مخاطبان مجلات رشد جوان براي ما بگوييد.
مخاطبان مجلات رشد جوان، دانش‌آموزان متوسط? دور? دوم هستند. يعني دانش‌آموزاني که آخرين سال‌هاي تحصيل در مدرسه را مي‌گذرانند. معمولا در هنگام ثبت‌نام، مدير يا معاونان مدرسه به دانش‌آموز مي‌گويند که اگر تمايل دارد براي دريافت مجلات رشد هم ثبت‌نام کند. البته اگر مدير يا معاونان يادشان نرود و بگويند! گاهي هم دانش‌آموزان آنقدر به مجلات رشد محبت دارند که اگر اولياء مدرسه هم فراموش کنند، دانش‌آموزان پيگيري مي‌کنند تا مجلات رشد به دستشان برسد. هر کسي هم بخواهد مي‌تواند از طريق سايت مجلات رشد به آرشيو مجلات دسترسي داشته باشد.
* چطور شد که به مجموع? مجلات رشد اضافه شديد؟
با دعوت دوستان طنزپردازم سيدامير سادات‌موسوي و مهدي فرج‌اللهي که آن موقع با مجله رشد جوان همکاري مي‌کردند. يادم مي‌آيد که يک روز بين ضبط يک برنامه راديويي، داشتيم چاي مي‌خورديم که مهدي پيشنهاد داد. من هم قبول کردم. راستي سيدامير الان دو سال است که سردبير مجله رشد جوان است و اين کار را راحت‌تر مي‌کند. وقتي سردبيرت دوستت باشد، جوان هم باشد، طنزپرداز هم باشد، راحت‌تر مي‌تواني سر مطالب و صفحات چانه بزني!
يک سال بعد از اينکه در رشد جوان شروع به نوشتن کردم، دوستانم در مجله رشد نوجوان هم از من خواستند که براي آن‌ها هم بنويسم. من هم –از خدا خواسته- قبول کردم. از همان موقع دبير طنز رشد جوان هم شدم.
* چرا بيشترين فعاليت مطبوعاتي شما مربوط به مجلات رشد است؟
راستش من خيلي اهل فعاليت مطبوعاتي -به شکل رايجي که مي‌بينيد و مي‌شناسيد- نيستم. چون اولا طنز مطبوعات خيلي به‌روز است و تاريخ مصرف دارد و اين موضوع خيلي با سليقه من جور نيست. ثانيا گاهي اوقات مطبوعات جناحي عمل مي‌کنند و به قصد تخريب طنزپردازي مي‌کنند. در نشريات مختلفي نوشته‌ام اما خيلي کم پيش آمده که به صورت مداوم در نشريه‌اي بنويسم. يک بار سال ۹۵ در روزنامه طنز وقايع تهرانيه که سردبيرش رضا ساکي بود ستون ثابت داشتم که تقريبا هر روز برايش مي‌نوشتم. خاطرم هست که در آن سال دويست شماره نوشتم و در قالب ستون «از هر دري، وري» منتشر شد. در آن ستون مي‌توانستم کار خودم را بکنم و راحت بودم. غير از آن فقط در مجلات رشد، حضور ثابت داشتم و نوشته‌ام. طنزهايي که در مجلات رشد منتشر مي‌شود، خيلي تاريخ مصرف ندارند. از طرفي علاقه‌اي که به مخاطبان مجلات رشد دارم، باعث شده بخواهم بيشتر و بهتر برايشان کار کنم. اکثر طنزپردازاني که در مجلات رشد با ما همکاري مي‌کنند، با همين علاقه فعاليت دارند و براي دانش‌آموزان مي‌نويسند.
* طنز چه جايگاهي در مجلات رشد دارد و چقدر خوانده مي‌شود؟
با توجه به بازخوردهايي که از مخاطبان مجله مي‌گيريم، طنز يکي از بخش‌هايي است که بيشترين مخاطب را دارد و وقتي که مجله به دست دانش‌آموزان مي‌رسد، معمولا اول از همه به سراغ بخش طنز مي‌روند. اين مسئله براي من و دوستانم خوشحال‌کننده است اما در عين حال کار را هم براي ما سخت‌تر و حساس‌تر مي‌کند.
* در اين چند سالي که دبير بخش طنز مجل? رشد جوان هستيد، چه تغييراتي در بخش طنز داديد؟
در سال‌هاي اول کمي رنگ و لعاب بخش طنز مناسب نبود. مي‌شود گفت که تعدادي طنز مکتوب توي صفحات ريخته مي‌شد. بعد صفحات طنز به صورت پرونده‌اي ويژه درآمد و اسم «پاتوق طنز» روي آن گذاشته شد. از دوستان طنزپرداز بيشتري هم دعوت کرديم که کنار ما باشند. کم‌کم سعي کرديم با تصويرگري‌هاي بيشتر و مناسب‌تر، به کارمان جلوه بهتري بدهيم. هم تصويرگري‌ها بهتر شد، هم با اضافه شدن ايده‌هاي جديد تصويري، کارتون‌ها و کميک‌استريپ، صفحات طنز جان تازه‌اي گرفت. در رشد جواني که از شروع سال تحصيلي منتشر مي‌شود، دو صفحه از طنز را با شکل و شمايل روزنامه‌ديواري‌هاي زمان مدرسه آماده کرده‌ايم.
* طنزي که در مجلات رشد جوان نوشته مي‌شود چه تفاوت‌هايي با طنز بزرگسالان دارد؟
مخاطبان مجله رشد جوان در سني نيستند که آن‌ها را کودک و نوجوان فرض کنيم. بزرگ شده‌اند اما هنوز دغدغه‌هايي مثل گراني، تحريم و اين چيزها را هم ندارند. همين کار را سخت‌تر مي‌کند. طنزها بايد مربوط به سن و حال و هوايشان باشد. از طرفي بايد طنزها بانمک هم باشند و خنده بر لب‌هاي مخاطب بياورد.
* در مجلات رشد جوان از چه قالب‌هايي براي نوشتن طنز استفاده مي‌کنيد؟
تقريبا از تمام قالب‌ها. شعر، بحر طويل، نثر، پرسش و پاسخ، توييت، کاريکلماتور، کارتون، کميک‌استريپ و…
* از کميک‌استريپ‌هايتان در مجلات رشد بگوييد.
چند سال است که آخرين صفحه طنز مجلات رشد نوجوان، کميک‌استريپي است که نوشتنش بر عهده من است. در اين سال‌ها درباره موضوعات مختلف کميک‌استريپ نوشته‌ام. از اردو و صرفه‌جويي و خانه‌تکاني و عيد و امتحانات گرفته تا انتخاب رشته و آمادگي در برابر زلزله. سال گذشته براي محيط‌زيست پرونده ويژه داشتيم و تمام کميک‌استريپ‌ها از زواياي مختلف به حفظ محيط‌زيست مي‌پرداخت. امسال هم تمام کميک‌استريپ‌ها در قالب مصوبات شوراي دانش‌آموزي مدرسه، به موضوعات مختلف مدرسه و دانش‌آموزان مي‌پردازد.
اما در مجله رشد جوان تا پيش از اين کميک‌استريپ نداشتيم. امسال که قرار شد صفحات طنز روزنامه‌ديواري داشته باشيم، به ذهنم رسيد که کميک‌استريپ کوچکي در گوشه اين روزنامه‌ديواري جا بگيرد.
* ايده‌پردازي و نويسندگي کميک‌استريپ چگونه است؟
طنزپردازي که مي‌خواهد براي کميک‌استريپ بنويسد، بايد ذهني تصويري داشته باشد که بتواند تصور کند آيا سوژه‌اي که نوشته آن‌طور که بايد از آب درمي‌آيد يا نه! يا فکر کند چطور بنويسند و چه توضيحاتي بدهد که تصويرگر بتواند به بهترين شکل آن را تصوير کند. گاهي اوقات آنقدر جزئيات تصويري را که مدنظرم است براي تصويرگر مي‌نويسم، که با خودم مي‌گويم اگر تصويرگري بلد بودم، خودم آن را مي‌کشيدم و تمام مي‌شد! خيلي اوقات هم پيش آمده که تصويرگر از ذوق و توانايي خودش استفاده کرده و خروجي فراتر از چيزي بوده که من تصور مي‌کردم. تصويرگراني هم هستند که نيازي به نويسنده ندارند و صفر تا صد کار را خودشان انجام مي‌دهند. به نظر من حضور نويسنده و تصويرگر در کنار هم موجب هم‌افزايي مي‌شود و کميک‌استريپ دلچسب‌تري به دست مي‌آيد.
* در طنزهاي مجلات رشد بيشتر به چه موضوعاتي مي‌پردازيد؟
تقريبا به هر موضوعي که به مخاطبانمان مربوط مي‌شود. هم موضوعاتي که مربوط به فضاي درس و مدرسه است. هم موضوعات فردي و اجتماعي که نياز به فرهنگ‌سازي دارند.
* لطفا از طنزهايي که در مجل? رشد جوان منتشر کرده‌ايد، چند نمونه ارائه کنيد.
