انواع کمدی و توضیح دو مورد از آن‌ها
ترجمه و تالیف: الهه ایزدی
پیشتر، ویژگی‌های کمدی را برشمردیم. حال می‌خواهیم در مورد انواع کمدی صحبت کنیم.
دسته‌بندی‌های متفاوتی برای کمدی وجود دارد. عده‌ای کمدی را به دو دسته «کمدی سطحی (سبک و سطح پایین)» و «کمدی متعالی (ناب و سطح بالا)» تقسیم می‌کنند.
انواع کمدی و توضیح دو مورد از آن‌ها
۱- کمدی‌های متعالی کمدی‌های ظریف و گزنده هستند که روشنفکران و منتقدان را هم به خنده وامی‌دارند و خنده مخاطب از سر تفکر و خِرد است.
۲- کمدی‌های سطحی آن‌هایی هستند که بر پایه جوک و لاف‌زدن بنا شده‌اند و گاهی شوخی‌های بی‌ادبانه، مبتذل و زننده دارند.
همچنین این نوع کمدی، شامل شوخی‌های فیزیکی هم می‌شود و هدفشان صرفا سرگرمی و خنداندن است.
خنده مخاطب این کمدی‌های سطحی، از سر غریزه است.
عده‌ای دیگر کمدی را به دسته‌های دیگری تقسیم می‌کنند که در این نوشته به دو نوع از آن‌ها یعنی کمدی رفتار و احساسی پرداخته می‌شود.
۱- کمدی رفتار (آداب)
(comedy of manners) (anti-sentimental comedy)
این نوع کمدی برای اولین‌بار در انگلستان و توسط شکسپیر نوشته شد.
موضوع اصلی این نوع کمدی، رفتارها، روابط و دسیسه‌هایی است که اشراف‌زادگان دارند و شخصیت‌های اصلی معمولا افراد مرفهی هستند که چندان به اخلاقیات پایبند نیستند.
بی‌توجهی و حتی به سخره‌گرفتن سنت‌های کهن و قوانین اجتماعی از جمله مواردی است که از مخاطب خنده می‌گیرد.
همچنین حاضرجوابی، نکته‌سنجی و تکه‌پرانی شخصیت‌ها هم عامل خنده در این نوع کمدی است.
معمولا این مکالمات خنده‌دار بین شخصیت‌هایی رد‌و‌بدل می‌شود که در عین بلاهت و سفاهت دوست دارند دانا و حکیم به‌نظر بیایند.
شوهران حسود یا آدم‌های متکبری که انگار از دماغ فیل افتاده‌اند نیز نقش مهمی در پیشبرد داستان دارند.
این افراد بیشتر به ظاهر آدم‌ها اهمیت می‌دهند تا ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی.
توجه به شایعات، طمع، ریاکاری و تظاهر از موضوعات رایج کمدی رفتار است.
کمدی رفتار بیشتر بر مکالمه و گفتگوی شخصیت‌ها استوار است و شوخی‌های فیزیکی جایی در آن ندارند.
این گفتگوها گاهی به مرز ابتذال نزدیک می‌شود. شخصیت‌های داستان هم اکثرا کلیشه‌ای و تیپ هستند.
نمایشنامه «هیاهوی بسیار برای هیچ» از شکسپیر نمونه موفقی از این نوع کمدی است.
همچنین الیور گُلداِسمیت، ویلیام کانگریو، اسکار وایلد و مولیِر از جمله کسانی هستند که بین نوشته‌هایشان چند نمونه از کمدی رفتار وجود دارد.
۲- کمدی احساسی (عاطفی)
(sentimental comedy)
(comedy of sensibility)
نگارش این نوع کمدی از اوایل قرن هجدهم میلادی و در انگلستان آغاز شد.
در واقع این نوع کمدی، واکنشی به کمدی رفتار بود که سنت‌ها و هنجارهای اکثریت جامعه را به سخره گرفته بود.
تمرکز کمدی عاطفی بر روی طبقه متوسط و مشکلات و گرفتاری‌هایشان بود و احساسات مخاطبان را برمی‌انگیخت.
بنابراین بیشتر از این که بخنداند، می‌گریاند و در حقیقت، نه کمدی بود و نه تراژدی.
ازآن‌جا که قشر متوسط معمولا جامعه آماری بزرگ‌تری نسبت به قشر ثروتمند و فقیر دارند، افراد بیشتری با آن همذات‌پنداری می‌کردند.
این نوع کمدی، بر خلاف کمدی رفتار، بسیار اخلاق‌گرا بود و فضایل اخلاقی را بر رذایل اخلاقی ارجحیت می‌داد.
قهرمان داستان، فیلم یا نمایش معمولا فردی با اخلاق، مهربان، دلسوز و شریف بود که دچار رنج و مشقت شده بود.
اشتباهات و حماقت‌های او مورد پذیرش و حتی ستایش مخاطب قرار می‌گرفت و ضعف‌هایش دستمایه تمسخر او نمی‌شد.
اما در نهایت، مانند همه کمدی‌ها، پایان خوشی برایش رقم می‌خورد. پایان خوش یکی از مواردی است که کمدی احساسی را از تراژدی متمایز می‌کند.
ریچارد کامبِرلَند، ریچارد اِستیل، کولی سیبِر، هیو کِلی و پیِر دوماریو از جمله نویسندگانی بودند که بعضی از آثارشان در دسته کمدی احساسی قرار می‌گرفت.
منابع:
Sentimental Comedy | Definition and Characteristics
پایان
برای مطالعه سایر مقالات اینجا کلیک کنید.