۱۱۵اُمين نشست «دگرخند» با موضوع بررسي مولفه‌هاي طنز در ادبيات داستاني با حضور گيتي صفرزاده و رضا ساکي سهشنبه ۱۴ شهريور ۱۳۹۶ ساعت ۱۷ در سالن مرحوم اميرحسين فردي برگزار شد.
صفرزاده: آغاز روزهاي خوب ادبيات داستاني طنز است.
صفرزاده نويسنده و پژوهشگر و داراي سابقه فعاليت در عرصه‌هاي مختلف فرهنگي‌هنري است. او سالها سردبير نشريه ماهنامه «گل‌آقا» بوده است. وي در ابتداي اين برنامه از چالش‌هاي پيش روي داستان‌پردازي طنز سخن گفت و با انتقاد از عدم نگاه جدي به اين نوع داستان‌نويسي ادامه داد: ماجراي طنز در ادبيات داستاني خيلي مورد توجه نبوده است. در دوسال گذشته آثار خوبي از سوي داستان‌نويسان جوان در حوزه طنز چاپ و منتشر شده است. امروزه حوزه هنري با پيگيري دفتر طنز خود در اين رابطه قدم‌هاي خوبي را براي آن برداشته است. اين موضوع قابل توجه و قابل تحسين است؛ چرا که اقدامات جدي تاکنون از سوي سازمان‌هاي مربوطه براي چنين مقوله‌اي انجام نگرفته است.
وي در ادامه افزود: طنز در ادبيات داستاني با دو بخش مجزاي محتوا و ساختار مواجه است. اما آنچه بيشتر در داستان‌نويسي طنز موثر است ساختار آن است که بايد تقويت شود؛ چرا که بسياري از علاقه‌مندان به رمان و اهل داستان‌هاي بلند، طنز را به عنوان يک شيوه داستان‌نويسي مجزا نمي‌دانند. اعتقاد آن‌ها اين است که وجود و يا عدم وجود طنز در داستان‌نويسي متناسب با سليقه نويسنده و حال و هواي موضوع و موقعيت‌هاي داستان بوده و نمي‌توانيم دنياي مجزايي براي آن در نظر بگيريم.
صفرزاده با اشاره به طنزنويسي بسياري از بزرگان ادبيات ايران، چه در دوران معاصر و چه در دوران کهن، افزود: ادبيات ايران داراي تجربه‌هاي شيرين و بانمکي از حکايات و داستان‌هاي طنز است. اما اين تجارب در دنياي داستان بلند و رمان خيلي ملموس نيست؛ چرا که داستان بلند و رمان با مولفه‌هاي طنز نوشته نشده است و يا آنچنان نبوده که خودي نشان دهد.
صفرزاده: طنزنويسي به مخاطب‌شناسي درست نياز دارد
وي در ادامه اين نشست با تأکيد بر مخاطب شناسي درست در نوشتن طنز گفت: شناخت درست مخاطب خود اهميت فراواني در خلق يک اثر داستاني بلند دارد. در روزگاري که ادبيات طنز ما تنها به حکايات کوتاه ختم مي‌شد، به دليل کم حوصله بودن مردم و نياز روز آن ها در حوزه ادبيات و داستان بوده است. اهل ادبيات کهن ما متناسب با نياز مردم زمان خود توليد اثر داشتند و امروزه هم ما بايد به همين شيوه پيش برويم.
صفرزاده افزود: امروزه حتي نويسندگاني هم که در ژانر جدي فعاليت مي‌کنند از مولفه‌هاي طنز در کار خود بهره مي‌برند. حتي اين موضوع در ادبيات جهان نيز محسوس است؛ زيرا با مقبوليت جهاني روبه‌روست.
وي ادامه داد: متاسفانه در سال‌هاي گذشته به ادبيات طنز نگاهي حاشيه‌اي داشتند. اما امروزه و در چند سال اخير نگاهي جدي به ادبيات طنز مي‌شود. امروزه طنز جايگاه خود را در ميان ادبيات کشور يافته و آن را تثبيت کرده است.
ساکي: قدر نويسندگان پيش‌کسوت طنز خود را بيشتر بدانيم
رضا ساکي، نويسنده کتاب «بابا باتري‌دار مي‌شود»، نيز در اين نشست با اشاره به فعاليت‌هاي نويسندگان بسياري که راه را براي حضور نويسندگان جوان امروز در حوزه طنز هموار مي‌کنند، گفت: ورود تعداد قابل توجهي از نويسندگان پيش‌کسوت کشور به حوزه ادبيات طنز موجب شد تا ما امروزه بتوانيم قلم به دست بگيريم و به نگارش داستان‌هاي طنز بپردازيم. بايد اين نويسندگان را بهتر بشناسيم و قدر آن ها را بدانيم؛ چرا که فعاليت‌هايشان در حوزه طنز با واکنش‌هاي منفي برخي از جامعه ادبيات کشور مواجه مي‌شد. اما آن‌ها تمام‌قد پاي کار خود ايستادند تا امروزه راه براي ادامه کار ما جوانان هموارتر شود.
ساکي با انتقاد از ناديده گرفتن داشته‌هاي خود در ميان نويسندگان جهان گفت: متاسفانه بيشتر اوقات از داشته‌هايمان غافل مي‌شويم و مرغ همسايه غاز مي‌شود. اکثر مواقع به جاي ادامه راه نويسندگان موفق خودمان راه نويسندگان خارجي را ادامه داده‌ايم. يکي از مشکلات داستان‌نويسي طنز امروز ما نپرداختن به آثار نويسندگان داخلي خودمان است. ما آثار پيش‌کسوتان خود را پيگيري نمي‌کنيم. آثار خوبي از آن ها به جاي مانده است که هنوز به جامعه ادبي کشور معرفي نشده است. بايد آن‌ها را جمع‌آوري، چاپ و منتشر کنيم تا عموم مردم و جامعه ادبي کشور از آن بهره‌مند شوند.
نگاه به داستان و رمان طنز تغيير کرده است. روزگاري کتابفروشي‌ها و ناشران طنز را خيلي جدي نمي‌گرفتند. اما امروزه وضعيت بهتري پيدا کرده است که جاي کار بيشتري دارد. يکي از ناشراني که از گذشته تاکنون به طنز پرداخته و پاي آن ايستاده است انتشارات گل‌آقا است.
ساکي در مورد مولفه‌هاي طنز در ادبيات طنز گفت: برخي داستان‌ها از پايه طنز نوشته شده. برخي هم تنها لحني طنزآميز دارد و در محتواي آن کاملا جدي است. داستان‌هايي که اصل آن طنز است هم داراي مولفه‌هاي طنز بوده و هم از محتوا و موضوعي طنزآميز بهره مي‌برد.
ساکي با تاکيد بر اعتماد سازي ميان عموم مردم، نويسندگان و ناشران نسبت به حوزه داستان طنز گفت: ميان نويسندگان، مردم علاقه‌مند به داستان، ناشران و کتابفروشي‌ها در مورد ادبيات داستاني طنز اعتماد ضعيف بوده است. اما امروزه با پيگيري و مقاومت بزرگان ادبيات داستاني طنز اين اعتماد شکل گرفته است و روز به روز بهتر مي‌شود.
وي در پايان در مورد کتاب خود با عنوان «بابا باتري‌دار مي‌شود» گفت: من در اين کتاب به صورت هم‌زمان از تراژدي و طنز استفاده کردم. داستان اين کتاب را به طور اتفاقي پس از فوت پدرم نوشتم. ماجرا از آنجا شروع شد که در يکي از صفحات شخصي فضاي مجازي خود مطلب کوتاهي در مورد پدرم نوشتم تا به اين روش فوت او را اعلام کنم. هنگامي که دوستان براي تسليت گفتن با من تماس مي‌گرفتند بلافاصله به متني که در فضاي مجازي منتشر شده بود اشاره و از آن تعريف مي‌کردند. همان لحظه به ذهنم رسيد که آن را ادامه دهم و به کتابي تبديل کنم. اين کار تا جايي پيش رفت که کتاب «بابا باتري‌دار مي‌شود» در مراسم چهلمين روز درگذشت پدرم در اختيار حاضرين قرار گرفت.
اين برنامه با اهداي کتاب همراه با امضاي نويسنده پايان يافت.