به گزارش خبرنگار دفتر طنز، پنجاه و ششمين نشست نقد و بررسي کتاب‌هاي منتشر شده در حوزه طنز «دگرخند» ساعت ۱۷ روز دوشنبه 19 تير در سالن شماره ۲ تالار انديشه حوزه هنري برگزار شد. در اين نشست کتاب «لبخند سعدي» با حضور احمد تميم‌داري؛ زبان‌شناس و فارسي‌پژوه و اسماعيل اميني مورد نقد و بررسي قرار گرفت.
بنابر اين گزارش، اسماعيل اميني در ابتداي نشست با تأکيد بر اينکه ذهنيت غالب ما نسبت به طنز باعث مي‌شود به انواع ديگر آن بي‌توجه باشيم، گفت: به طور معمول طنز را نوشته‌اي تفنني و قالبي براي بيان حکايت مي‌دانيم و از همين رو از انواع ديگر طنز به ويژه طنزي که در آثار شاعران بزرگي چون سعدي وجود دارد، غافل مي‌شويم.
وي افزود: در حکايت گويي تيپ وجود دارد. به فرض آدم حسود يا دروغگو نوعي تيپ است و از ابتدا نيز مي‌دانيم که برخوردها در ين حکايت چگونه است. درحالي که بسياري از ظرايف موجود در طنز مربوط به خود کلمه است و ذهن حکايت‌گو چندان اين ظرايف را پيدا نمي‌کند.
اين شاعر و طنزپرداز با اشاره به اين نکته که اغلب کساني که شرحي بر شعر سعدي نوشتند اين شيوه خلاقانه و وارونه سخن گفتن را نمي‌شناسند، ادامه داد: به دليل عدم شناخت افراد از وارونه سخن گفتن‌هاي سعدي گاهي دريافت اشتباهي از مفاهيم شعر او دارند. همچنين اغلب افرادي که روي شعر سعدي کار مي‌کنند، بوستان و گلستان را مورد بررسي قرار مي‌دهند و کمتر به طنزآوري سعدي در غزل‌هاي او توجه مي‌کنند. درحالي که برخي ابيات او به صورت ضرب المثل رايج است.
وي افزود: هيچگاه از اين منظر به ابيات سعدي نگاه نشده که او وضعيت مضحک و طنزآميزي را نشان مي‌دهد. درحالي که طنز در انديشه کاملا جدي است اما در دلالت کلام غير جدي است.
اميني در ادامه به شلختگي زبان برخي طنزپردازان و عدم شيوايي سخن در طنزشان اشاره و تصريح کرد: تنها واکنش اين طنزپردازان درمقابل انتقاد به اين شلختگي زبان، اين است که بگويند کار طنز است و از همين رو اين موارد اهميت چنداني ندارد. درحالي که طنز بسيار جدي است و گاهي از فرط جدي بودن کلام به زبان طنز روي مي‌آوريم.
احمد تميم‌داري در ادامه جلسه در نقد کتاب لبخند سعدي گفت: کتاب اول آقاي اميني که پايان نامه کارشناسي ارشد ايشان است توجه بيشتري به مباحث علمي و نظري دارند و اصطلاحات را توضيح دادند. کتاب اول فني‌تر و دقيق‌تر نگاشته شده و لاتين کلمات و تفاوت طنز با گونه‌هاي ديگر چون فکاهي و … را آوردند. بهتر است در کتاب دوم هم مانند کتاب اول اصطلاحات توضيح دهند و مفاهيمي چون گروتسک و آيروني و پارادوکس، طنز، کمدي و … بيان شود.
وي در اهميت بازخواني اشعار کلاسيک تاکيد کرد: ادبيات ما آنقدر پر ارزش و غني است که هرکسي از هر منظري آن را بازخواني کند کار ارزشمند و مثبتي انجام داده است. ايراني که ما مي‌شناسيم و برايمان اهميت دارد، ايراني است که قهرمان و بزرگاني چون مولوي و حافظ و سعدي و … دارد.
اين فارسي‌پژوه در اهميت و تاثير اشعار کلاسيک ايراني در ادبيات اروپا تصريح کرد: آثار شاعران کلاسيک بارها در خارج از کشور ترجمه شدند. حافظ و سعدي به ۶۰ زبان زنده دنيا ترجمه شده است و ادبيات آمريکا و انگلستان تحت تاثير داستان‌هاي ايراني هستند.
وي افزود: ايران به دليل قرار گرفتن در خاورميانه سرزمين تعديل و تعادل بوده است. در هند عرفان و در اروپا مباحث علمي مطرح مي‌شد اما در ايران هر دوي اين موارد وجود داشت و از يک سو ابوسعيد ابوالخير را داشتيم و از سوي ديگر ابن سينا را.
تميم‌داري همچنين به نقش موثر ايران در تدوين و تکوين سبک رمانتيک در فرانسه اشاره کرد و گفت: از قرن هجده تا بيست مکاتب زيادي از دل رمانتيک بيرون مي‌آيد که شباهت زيادي به اشعار حافظ و عراقي دارد. اما ما متاسفانه به دليل بلد نبودن زبان، اطلاعات کمي درباره تاثير ادبيات شعري خود بر روي مکاتب داريم.
اين استاد دانشگاه درباره ويژگي‌هاي شعري و شخصيتي سعدي ابراز کرد: سعدي واعظ بوده و حدود ۳۰ سال منبر مي‌رفته و تدريس داشته است، ۳۰ سال هم سفر مي‌رود و بعد ۳۰ سال تاليف مي‌کند و اين نشان از نظم اوست.
اميني در ادامه جلسه درباره لبخند سعدي گفت: کتاب اول و دوم با هم تفاوت دارند و من در کتاب دوم به عمد، خيلي به مباحث فني نپرداختم. چون کتاب اول پايان نامه دانشجويي بود و کتاب دوم را براي مردم نوشتم و کساني که ممکن است خيلي اهل ادبيات نباشند و غرض جلب کردن توجه آنان به طنز نهفته در اثار سعدي است.