طنز به عيبها ميپردازد نه نقصها
جلسه نقد و بررسي آثار طنز معاصر با حضور مهرداد صدقي در سالن جلسات کوثر موزه ثبت احوال کشور برگزار شد.
در ابتداي اين جلسه، جليلوند مجري- کارشناس اين برنامه به بررسي کارنامه طنزپردازان بينالمللي و برخي از آثار موفق پرداخت.
در ادامه مهرداد صدقي نويسنده و طنزپرداز مطرح کشور گفت: طنز توهين نيست و بايد نسبت به آن اطلاعات خود را بيشتر کنيم، يک طنز موفق طنزي است که از بستر فرهنگ يک جامعه بلند شود و بتواند با تک تک افراد جامعه احساس نزديکي و صميميت پيدا کند. متاسفانه در آثاري که از غرب کپي ميشود، به دليل عدم رعايت اين مسئله با استقبال مخاطبين مواجه نيستيم. همين سريال دوستان که من چندين بار آن را ديدهام و نکات بسيار خوبي را دريافت کردهام را در قالب يک سريال ايراني بسازيم همان مخاطب که مشتاق ديدن اين سريال است، ميگويد که برخي شوخيها و موقعيتها مناسب نيست. عدهاي ميگويند که ما در ايران دست به خودسانسوري ميزنيم درحالي که اين خودسانسوري نيست، انسان شرقي به ذات فرهنگي متفاوت نسبت به انسان غربي دارد، ما اهل تعاريف هستيم هميشه بهترينها را براي ميهمان ميگذاريم، دسر را خودمان به عنوان ميزبان نميخوريم و به مهمان تعارف ميکنيم اما در غرب تعارف کردن وجود ندارد و همه نسبت به هم صراحت دقيق دارند. در طنز نيز چنين مسئلهاي وجود دارد.
زماني که من براي برنامه راديو هفت دعوت شدم به اين خاطر که اين برنامه تلويزيوني را دانشجويانم ميديدند سعي کردم در اجراي خود و بيان موضوعات طنز به نوعي محتاطانه عمل کنم از همين رو دست به خود سانسوري زدم، اما اين مسئله به فرهنگ ما مربوط ميشود، و اگر بخواهيم به صراحت غربيها باشيم مخاطبين ما خيلي از ما استقبال نميکنند.
صدقي درباره طنز واقعي نيز گفت: طنز واقعي بايد چندين مقوله را رعايت کند و مهمترين آن اين است که ما بايد عيبها را دست مايه طنز قرار دهيم و نه نقصها را. ما حق نداريم نسبت به نژاد، رنگ پوست، معلوليت، لکنت زبان و نقصي که خدادادي است و ما در آن نقشي نداشتيم کسي را مورد تمسخر قرار دهيم، اما عيبهايي مانند دروغ، تهمت، چاپلوسي و … ميتواند به جهت اصلاح جامعه سوژه طنز قرار گيرد.
صدقي به برخي نمونههاي موفق طنز در تلويزيون اشاره کرد و درباره آنها گفت: سريال ساختمان پزشکان يک نمونه کپي شده از سريال خارجي است و متاسفانه به شکل افراطي اين تقليد صورت گرفته، در طنز ايراني پدر از فرزندش متنفر نيست اما شما ساختار خانواده دکتر افشار را که ميبينيد متوجه خواهيد شد که اين خانواده يک خانواده ايراني نيست و در مقايسه با طنزهايي چون پاورچين و شبهاي برره ارتباط کمتري برقرار ميکنيد، اين مسئله به دليل آن است که طنز هاي پاورچين و شب هاي برره بيشتر به فرهنگ ايراني و زندگي واقعي يک ايراني نزديک است، هرچند که آقاي مديري ميگويد که من نيم نگاهي به طنزهاي وودي آلن دارم اما در کل اين مسئله توانسته است، به موفقيت اين کارگردان منتج شود. طنز موفق بايد با ساختارهاي فرهنگي جامعه همخوان باشد و تقليدهاي افراطي از طنز اثر ميکاهد.
لازم به ذکر است، مهرداد صدقي متولد ۱۳۵۶، شهرستان بجنورد، نويسنده و طنزپرداز، استاد دانشگاه، در بسياري از جشنوارهها مقام آورده و کتابها و آثار متعددي از وي منتشر شده است: نقطه ته خط، مغزنوشتههاي يک جنين، آبنبات هلدار، رقص با گربهها، ميرزا روبات از آثار به چاپ رسيده اين نويسنده است.